گندزدایی با کلر
کلر متداولترین ماده شیمیایی است که در تصفیه آب برای گندزدایی آب و پساب استفاده میشود.
تأثیر کلرزنی بر ترکیب شیمیایی ماده آلی در سیستمهای آبی از زمان گزارش Rook دربارهی تشکیل کلروفرم در آب آشامیدنی در سال 1974 موضوع تحقیقات گستردهای قرار گرفته است.ترکیبات نمونه واری که بر اثر کلرزنی در آب ایجاد میشوند در جدول ذیل نشان داده شده است.البته بیشترین ترکیبات جانبی ایجاد شده بر اثر کلرزنی در آب تری هالومتانها هستند.با این توضیح که THMs ساختار متفاوتی در مقایسه با مولکول متان دارند،به صورتی که سه اتم هالوژن(F,Cl,Br,I) میتوانند جانشین هیدروژن شوند.به طور معمول تریهالومتانهایی که ممکن است در منابع ذخیره آب آشامیدنی یافت شوند،شامل کلروفرم،برمو دی کلرومتان،دی برمو کلرومتان،برموفرم،دی کلرویدومتان و و برمو کلرویدومتان میباشند.
گندزدایی با ازن
گندزدایی آب در تصفیه آب با استفاده از ازن باعث تشکیل انواع مختلفی از ترکیبات آلی میشود،اما تری هالومتان تولید نمیکند.وقتی مواد آلی طبیعی(NOM) در آب باشد بر اثر افزودن ازن ترکیبات جانبی شامل آلدئیدها،بروماتها،کتونها،اسید کربوکسیلیک،فتالاتها و دیاکسیدکربن حاصل میشود.
گندزدایی با سایر گندزداها
تولید ترکیبات جانبی ناشی از مواد آلی محلول در آب خام در طی کاربرد گندزداهایی مانند دیاکسیدکلر، پراکسیدهیدروژن، و پرمنگنات پتاسیم که به طور معمول کمتر استفاده میشوند نیز صورت میگیرد.هنگام استفاده از اینچنین گندزداهایی در تصفیه آب ،ترکیبات آلی هالوژنه به عنوان محصولات جانبی تولید نمیشوند.تشکیل THMs میتواند به واسطهی کاربرد دی اکسید کلر ناشی از وجود مولکول کلر به عنوان ناخالصی اولیه در دیاکسیدکلر تولیدی باشد.
گندزدایی با UV
در دستگاه تصفیه آب برای غیر فعال کردن میکروارگانیسمها از اشعه UV استفاده می شود.معمولا همراه یک ماده شیمیایی با باقیمانده پایدار در سیستم توزیع به منظور غیرفعال کردن میکروارگانیسمهایی از قبیل ویروسها، باکتریها و پروتوزوا به کار برده میشود.
تصفیه آب و ترکیبات آلی ایجاد شده در طول آن
مقدار مواد شیمیایی استفاده شده در تصفیهخانه میتواند بر مقدار مواد آلی آب تصفیه شده تأثیر داشته باشد.تحت شرایط خاصی پلیمرهای آلی اضافه شده به منظور بهبود راندمان در مراحل انعقاد و فیلتراسیون میتوانند از فرآیندهای تصفیه آب عبور کرده و در آب آشامیدنی تصفیه شده مشاهده شوند.علاوه بر آن غلظت پایینی از مواد مونومری تشکیل دهندهی ساختار پلیمرهای کواگوالانت در آب آشامیدنی تصفیه شده یافت شدهاند.آلایندهها در تصفیه آب شیمیایی، منابع دیگری از آلودگی هستند که ممکن است اثرات زیادی در سیستم آبی داشته باشند.به عنوان مثال: حلالی مانند تتراکلریدکربن، مرتبا برای تمیز کردن داخل سیلندرهای ذخیره سازی کلر استفاده میشود.بنابراین، مقادیر جزئی از تتراکلریدکربن در آب گندزدایی شده با کلر در تصفیه آب حل میشود.
ترجمهی دکتر محمدرضا مسعودینژاد